طراحی مدل ارزشیابی آموزشی بازگشت انتظارات (ROE): پژوهشی کیفی

با توجه به سیر تحول ارزشیابی آموزشی، در این مقاله مفهوم بازگشت انتظارات در حوزه ارزشیابی آموزش کارکنان بر اساس رویکرد کیفی و روش اسنادی بررسی می‌شود. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. طی جستجو در پایگاه‌های علمی ایران‌داک، مگ‌ایران، سیویلیکا، Elsevier، Emerald، Google Scholar، Amazon، Sciencedirect، IEEE، Springer، SAGE و Wiley تعداد 92 سند و منبع گردآوری شد که در فرایند بررسی و انتخاب اسناد و منابع، تعداد 19 مورد از آنها  انتخاب و بررسی شدند. از روش سه‌سویه‌سازی برای افزایش روایی استفاده شد. ضریب پایایی با روش هولستی 85.9 بود. فرایند کدگذاری و تحلیل مضامین با نرم‌افزار MAXQDA انجام گرفت. در این فرایند تعداد 632 کد به دست آمد که در قالب 55 مضمون پایه، 11 مضمون سازمان‌دهنده و 1 مضمون فراگیر طبقه‌بندی شدند. در پایان، ضمن ارائه شبکه مضامین بازگشت انتظارات، بر مبنای ارتباط بین مضامین سازمان‌دهنده موجود در ادبیات و پیشینه پژوهش و با مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 5 نفر از استادان و صاحب‌نظران ارزشیابی آموزشی، مدل ارزشیابی آموزشی بازگشت انتظارات طراحی شد. اجزای این مدل فرایندی عبارت‌اند از: ویژگی‌ها، الزامات، شناسایی ذی‌نفعان، تعیین انتظارات، شاخص‌گذاری، طراحی آموزشی، ارائه آموزش، ارزشیابی اثربخشی، اقدامات حمایتی، پایش، بازخورد و پیامدها. این مدل می‌تواند میزان اثربخشی برنامه‌های آموزشی را مبتنی بر شاخص‌های برآمده از انتظارات ذی‌نفعان، نشان داده و افزایش دهد.